4734 sayılı Kanun’un; “İhaleye katılamayacak olanlar” başlıklı 11’inci maddesinde “Aşağıda sayılanlar doğrudan veya dolaylı veya alt yüklenici olarak, kendileri veya başkaları adına hiçbir şekilde ihalelere katılamazlar:
a) Bu Kanun ve diğer kanunlardaki hükümler gereğince geçici veya sürekli olarak idarelerce veya mahkeme kararıyla kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlar ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan veya örgütlü suçlardan veyahut kendi ülkesinde ya da yabancı bir ülkede kamu görevlilerine rüşvet verme suçundan dolayı hükümlü bulunanlar.
…
Bu yasaklara rağmen ihaleye katılan istekliler ihale dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir. Ayrıca, bu durumun tekliflerin değerlendirmesi aşamasında tespit edilememesi nedeniyle bunlardan biri üzerine ihale yapılmışsa, teminatı gelir kaydedilerek ihale iptal edilir. …” hükmü,
Aynı Kanun’un “İhalenin karar bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.
…
İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir.” hükmü,
“Yasak fiil ve davranışlar” başlıklı 17’nci maddesinde “İhalelerde aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:
…
e) 11 inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılmak.
Bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında bu Kanunun Dördüncü Kısmında belirtilen hükümler uygulanır.” hükmü,
“İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 58’inci maddesinde “17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında ise altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar, 2 nci ve 3 üncü maddeler ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde İçişleri Bakanlığı; belediyeler ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilir.
Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında birinci fıkra hükmüne göre yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir. …” hükmü,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İhaleye katılamayacak olanlar” başlıklı 52’nci maddesinin de 4734 sayılı Kanun’un 11’inci maddesinde yer verilen ihaleye katılamayacak olanlar ile ilgili benzer hükümler içerdiği görülmüştür.
İdari Şartname’nin “İhaleye katılamayacak olanlar” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde ihaleye katılamayacağı belirtilenler ile 4734 9.1. 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde ihaleye katılamayacağı belirtilenler ile 4734 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinin (b) bendinin (8) numaralı alt bendi gereğince alınacak Bakanlar Kurulu Kararları ile belirlenen yabancı ülkelerin isteklileri doğrudan veya dolaylı ya da alt yüklenici olarak, kendileri veya başkaları adına hiçbir şekilde ihaleye katılamazlar.
9.2. Bu yasaklara rağmen ihaleye katılan istekliler ihale dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir. Ayrıca, bu durumun tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında tespit edilememesi nedeniyle bunlardan biri üzerine ihale yapılmışsa, teminatı gelir kaydedilerek ihale iptal edilir.
9.3. Haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı bulunmaması kaydıyla, kamu davası açılanlara ilişkin olarak Kanunun 59 uncu maddesinde yer verilen özel düzenleme veya özel kanunlarda yer verilen düzenlemeler nedeniyle ihalelere katılamayacak durumda olduğu halde ihalelere katılan istekliler sadece ihale dışı bırakılır. Bu durumda olanlar hakkında ayrıca 4734 sayılı Kanunun 11 inci ve 58 inci maddelerinde yer alan idari yaptırımlar uygulanmaz.” düzenlemesi yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İhaleye katılan aday veya isteklilerin ihale kontrol sisteminden kontrol edilmesi” başlıklı 28.3’üncü maddesinde “İhale üzerinde kalan isteklilerin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının İhale Kontrol Sisteminden teyit ettirilmesi esasları çerçevesinde, haklarında kamu davası açılması nedeniyle ihalelere katılamayacak olanlar için de teyit işlemi gerçekleştirilecektir. Bütün aday veya isteklilerin ve bu kapsamda tüzel kişi aday veya isteklilerin % 50’den fazla hissesine sahip ortakları ile başvuru veya teklifi imzalayan yetkililerinin de 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesine göre İhale Kontrol Sisteminden kontrol edilmesi gerekmektedir.” açıklaması,
Aynı Tebliğ’in “Teyit işlemleri” başlıklı 30.5’inci maddesinde “4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin sekizinci fıkrasında, ihale kararlarının ihale yetkilisince onaylanmadan önce idarelerin, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını Kurumdan teyit ederek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorunda oldukları belirtilmiştir. Buna göre teyit belgesi alınmaması halinde ihale sürecinin tamamlanması mümkün olmayacaktır.
30.5.2 4734 sayılı Kanunun 40’ıncı maddesinde, sadece ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin, 42 nci maddesinde de sadece ihale üzerinde kalan isteklinin yasaklı olup olmadığının Kurumdan teyit ettirilmesinden söz edilmiş ise de, 11 inci maddede ihalelere katılmaktan yasaklanmış olanların hiçbir şekilde ihalelere katılmamalarının sağlanmasının amaçlandığı dikkate alındığında, ihale tarihi itibariyle ihaleye katılan tüm isteklilerin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının sorgulanması ve teyit edilmesinin zorunlu olduğu anlaşılmaktadır. Bu sebeple:
I- Başvuru veya ihale tarihi itibariyle tüm aday ve istekliler için, ihale kararı ihale yetkilisince onaylanmadan önce ihale üzerinde kalan istekli ve varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi için, sözleşmenin imzalanacağı tarihte ise sadece ihale üzerinde kalan istekli için ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı sorgulanacak ve Kurumdan teyit ettirilecektir,
II- Yasaklılık teyidi yapılırken aday ve istekliler ile bunların şahıs şirketi olmaları halinde tüm ortakları, sermaye şirketi olmaları halinde sermayesinin yarısından fazlasına sahip ortakları ve hisseleri toplamı şirket sermayesinin yarısından fazlasını teşkil eden ortakları ile başvuru veya teklifi ya da sözleşmeyi imzalayan, başka bir ifade ile ihaleye katılan vekil ve temsilcilerinin de ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı sorgulanacak ve Kurumdan teyit ettirilecektir,
III- Bu çerçevede yapılan teyit işlemi sonucunda;
a) Başvuru veya ihale tarihi itibariyle haklarında ihalelere katılmaktan yasaklı kararı bulunan aday ve istekliler 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesi gereğince ihale dışı bırakılacak, geçici teminatı gelir kaydedilecek ve anılan Kanunun 17 nci maddesinin atıfta bulunduğu 58 inci madde uyarınca ihalelere katılmaktan yasaklama kararı tesis edilecektir. Yasaklama kararının başvuru veya ihale tarihinden sonra tesis edildiğinin tespiti halinde ise 28.1.8.2 maddesi gereğince işlemde bulunulacaktır.
b) 4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca yapılacak yasaklılık teyidi sonucunda ihale üzerinde bırakılan istekli ve varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci isteklinin ikisinin de yasaklı olduğunun tespiti durumunda ihalenin iptaline, anılan Kanunun 42 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca yapılacak yasaklılık teyidi sonucunda, ihale üzerinde bırakılan isteklinin yasaklı olması durumunda ihale kararının iptal edilmesine de karar verilecektir.
c) Aday ve isteklilerin şahıs şirketi olmaları halinde ortaklarından herhangi birinin, sermaye şirketi olmaları halinde sermayelerinin yarısından fazlasına sahip ortakları veya hisseleri toplamı şirket sermayesinin yarısından fazlasını teşkil eden ortaklarının veya ihaleye katılan vekil ve temsilcilerinin başvuru veya ihale tarihi itibariyle yasaklı olduğunun tespit edilmesi halinde, yukarıda belirtilen müeyyideler dışında ayrıca 58 inci madde uyarınca ihalelere katılmaktan yasaklama kararı tesis edilecektir. …” açıklaması yer almaktadır.
İhale işlem dosyası incelendiğinde, 21.09.2020 tarihi itibariyle ihaleye teklif veren tüm isteklilerin, ihale komisyonu kararının onaylandığı tarih olan 09.10.2020 tarihi itibariyle ise ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi Arslanlar Tek. Isı. Soğ. İnş. Taah. İht. Mad. Pazar. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ve ekonomik açıdan avantajlı ikinci teklif sahibi Asum Yemek A.Ş.nin yasaklılık teyidinin yapıldığına dair belgelerin ilgili dosyada yer aldığı ve söz konusu isteklilerin herhangi bir yasaklılık kaydının bulunmadığı görülmüştür.
İhale üzerinde bırakılan istekli Arslanlar Tek. Isı. Soğ. İnş. Taah. İht. Mad. Pazar. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin “https://mersis.gtb.gov.tr/” adresi üzerinden yapılan ortaklık sorgulanması işlemi sonucunda; şirketin tek ortaklı limited şirket olduğu, şirketi münferiden temsile yetkili olan şahsın Mahir Arslan olduğu, 4734 sayılı Kanun’un 11, 17, 58 ve 59’uncu maddeleri ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 30.5’inci maddesi gereğince şirketi temsile yetkili kişi olan ve teklif mektubunu imzalayan tek ortak Mahir Arslan’ın da yasaklılık teyidinin yapılması gerektiği, ancak ihale işlem dosyasındaki ilgili belgeler incelendiğinde, bu yasaklılık teyit işleminin yapıldığına dair bir belgenin olmadığı,
Asum Yemek A.Ş.nin ortaklık yapısının tespitinin anılan tüzel kişiliğe ait pay defterinden anlaşılabileceği dikkate alınarak ilgili meslek mensubu onaylı olarak gönderilen belgeler incelendiğinde; ihale tarihi itibariyle son ortaklık durumunu gösterir pay defterinde tek ortaklı anonim şirket olduğunun görüldüğü, “https://mersis.gtb.gov.tr/” adresi üzerinden sorgulama işlemi sonucunda; şirketi münferiden temsile yetkili olan kişinin Harun Aslan olduğu, 4734 sayılı Kanun’un 11, 17, 58 ve 59’uncu maddeleri ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 30.5’inci maddesi gereğince şirketi temsile yetkili kişi olan ve teklif mektubunu imzalayan tek ortak Harun Aslan’ın da yasaklılık teyidinin yapılması gerektiği, ancak ihale işlem dosyasındaki ilgili belgeler incelendiğinde bu yasaklılık teyit işleminin yapıldığına dair bir belgenin olmadığı,
Ersan Yem. ve Gıda San. Tic. Ltd. Şti nin “https://mersis.gtb.gov.tr/” adresi üzerinden yapılan ortaklık sorgulama işlemi sonucunda; şirketin tek ortaklı limited şirket olduğu, şirketi münferiden temsile yetkili olan kişinin Ersan Kolukısa olduğu, 4734 sayılı Kanun’un 11, 17, 58 ve 59’uncu maddeleri ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 30.5’inci maddesi gereğince şirketi temsile yetkili kişi olan ve teklif mektubunu imzalayan tek ortak Ersan Kolukısa’nın da yasaklılık teyidinin yapılması gerektiği, ancak ihale işlem dosyasındaki ilgili belgeler incelendiğinde bu yasaklılık teyit işleminin yapıldığına dair bir belgenin olmadığı,
Acıoğlu Piza Yem. ve İkram Org. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin “https://mersis.gtb.gov.tr/” adresi üzerinden yapılan ortaklık sorgulaması işlemi sonucunda; şirketin ortak sayısı birden fazla olan limited şirket olduğu, şirketi münferiden temsile yetkili olan kişinin Özlem Bozgeyik Özalkan olduğu, 4734 sayılı Kanun’un 11, 17, 58 ve 59’uncu maddeleri ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 30.5’inci maddesi gereğince şirketi temsile yetkili kişi olan ve teklif mektubunu imzalayan Özlem Bozgeyik Özalkan’ın ve anılan şirketin ortağı Ayşe Nilüfer Özalkan’ın da yasaklılık teyidinin yapılması gerektiği, ancak ihale işlem dosyasındaki ilgili belgeler incelendiğinde bu yasaklılık teyit işleminin yapıldığına dair bir belgenin olmadığı,
Şenkaya Sosy. Hiz. Elek. Bilg. Öz. Güv. Sağ. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti. – Aktör Gıda Temiz. İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı incelendiğinde; pilot ortak Şenkaya Sosy. Hiz. Elek. Bilg. Öz. Güv. Sağ. Hizm. San. Tic. Ltd. Şti.nin “https://mersis.gtb.qov.tr/” adresi üzerinden yapılan ortaklık sorgulaması işlemi sonucunda, şirketin tek ortaklı limited şirket olduğu, şirketi münferiden temsile yetkili olan kişinin Leyla Bucak olduğu, 4734 sayılı Kanun’un 11, 17, 58 ve 59’uncu maddeleri ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 30.5’inci maddesi gereğince şirketi temsile yetkili kişi olan ve teklif mektubunu imzalayan Leyla Bucak’ın da yasaklılık teyidinin yapılması gerektiği, ancak ihale işlem dosyasındaki ilgili belgeler incelendiğinde bu yasaklılık teyit işleminin yapıldığına dair bir belgenin olmadığı,
Özel ortak Aktör Gıda Temiz. İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin “https://mersis.gtb.gov.tr/” adresi üzerinden yapılan ortaklık sorgulaması işlemi sonucunda; şirketin tek ortaklı limited şirket olduğu, şirketi münferiden temsile yetkili olan kişinin Murat Akfırat olduğu, 4734 sayılı Kanun’un 11, 17, 58 ve 59’uncu maddeleri ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 30.5’inci maddesi gereğince şirketi temsile yetkili kişi olan ve teklif mektubunu imzalayan Murat Akfırat’ın da yasaklılık teyidinin yapılması gerektiği, ancak ihale işlem dosyasındaki ilgili belgeler incelendiğinde bu yasaklılık teyit işleminin yapıldığına dair bir belgenin olmadığı,
Eylülüm İnş. Gıda Çağrı Hiz. Sos. Hiz. Temiz. Oto Kira. Peyzaj ve Tic. İhr. İth. A.Ş.nin ortaklık yapısının tespitinin anılan tüzel kişiliğe ait pay defterinden anlaşılabileceği dikkate alınarak ilgili meslek mensubu onaylı olarak gönderilen belgeler incelendiğinde; bahse konu isteklinin tek ortaklı anonim şirket olduğu ve “https://mersis.gtb.gov.tr/” adresi üzerinden sorgulama işlemi sonucunda Adnan Erdoğan adlı ortağın ilgili şirketi temsile yetkili olduğu, 4734 sayılı Kanun’un 11, 17, 58 ve 59’uncu maddeleri ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 30.5’inci maddesi gereğince isteklinin şirketi temsile yetkili kişi olan ve teklif mektubunu imzalayan tek ortak Adnan Erdoğan’ın da yasaklılık teyidinin yapılması gerektiği, ancak ihale işlem dosyasındaki ilgili belgeler incelendiğinde bu yasaklılık teyit işleminin yapıldığına dair bir belgenin olmadığı,
Ottoman Entegre Tesis Prof. Hiz. Yön. A.Ş. nin ortaklık yapısının tespitinin anılan tüzel kişiliğe ait pay defterinden anlaşılabileceği dikkate alınarak ilgili meslek mensubu onaylı olarak gönderilen belgeler incelendiğinde; bahse konu isteklinin tek ortaklı anonim şirket olduğu, “https://mersis.gtb.gov.tr/” adresi üzerinden sorgulama işlemi sonucunda Abdullah Öz adlı ortağın ilgili şirketi temsile yetkili olduğu, 4734 sayılı Kanun’un 11, 17, 58 ve 59’uncu maddeleri ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 30.5’inci maddesi gereğince şirketi temsile yetkili kişi olan ve teklif mektubunu imzalayan tek ortak Abdullah Öz’ün de yasaklılık teyidinin yapılması gerektiği, ancak ihale işlem dosyasındaki ilgili belgeler incelendiğinde bu yasaklılık teyit işleminin yapıldığına dair bir belgenin olmadığı anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kanun’un 11’inci maddesinde kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanların doğrudan, dolaylı veya alt yüklenici olarak, kendileri veya başkaları adına hiçbir şekilde ihalelere katılamayacağı, bu yasağa rağmen ihaleye katılan isteklilerin ise ihale dışı bırakılarak geçici teminatlarının gelir kaydedileceği, 17’nci maddesinde, 11’inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılmanın yasak fiil ve davranış olarak sayıldığı, 58’inci maddesinde 17’nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verileceği hüküm altına alınmıştır.
Yukarıda aktarılan Tebliğ açıklamalarından; ihale tarihi itibariyle ihaleye katılan tüm isteklilerin, ihalenin ihale yetkilisi tarafından onaylanmasından önce ise ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi ve varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin, sözleşmenin imzalanacağı tarihte ise, sadece ihale üzerinde bırakılan isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının sorgulanması ve teyit edilmesinin zorunlu olduğu, isteklilerinin sermaye şirketi olmaları halinde sermayesinin yarısından fazlasına sahip ortakları ve hisseleri toplamı şirket sermayesinin yarısından fazlasını teşkil eden ortakları ile başvuru veya teklifi ya da sözleşmeyi imzalayan, başka bir ifade ile ihaleye katılan vekil ve temsilcilerinin de ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının teyit edilmesi gerektiği anlaşılmıştır. Teyit işlemi sonucunda haklarında kamu davası açılan isteklilerin 59’uncu maddedeki yasaklama kararına rağmen ihaleye katılmaları durumunun tespit edilmesi halinde yalnızca tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması söz konusu olup geçici teminatlarının gelir kaydedilmeyeceği ve haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilmemesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Yapılan tespit ve değerlendirmeler çerçevesinde; idarece, bahse konu kişilerin yasaklılık teyidinin yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, Sutem Sos. Hiz. Temiz. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklif dosyası kapsamında sunduğu iş deneyim belgesi uygun bulunmadığından değerlendirme dışı bırakılması, idarece yasaklılık teyidi yapılmadığı belirlenen kişilerin teyit işlemlerinin yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
ÜYELİK VE DİĞER HİZMETLERİMİZ İÇİN LÜTFEN İLETİŞİME GEÇİNİZ.
(KİK KARARINDAN)
ANCAK BU KONUDA ÇOK FARKLI DEĞERLENDİRMELERİNİN BULUNDUĞU DA BİLİNMELİDİR.
İHALE VE SÖZLEŞME SÜRECİNDE YAŞADIĞINIZ SORUNLARDA BİZE DANIŞABİLİRSİNİZ.
